Maatregelen nemen tegen explosiegevaar (ATEX-richtlijnen)

Is er mogelijk explosiegevaar op de werkplek (gasexplosie, nevelexplosie en stofexplosie)? De apparaten en producten die u gebruikt moeten explosieveilig zijn. En uw werknemers moeten veilig kunnen werken. U moet zich hiervoor houden aan de ATEX-richtlijnen.

Wat is ATEX?

ATEX betekent ATmosphere EXplosible (explosieve atmosferen). In de EU gelden 2 ATEX-richtlijnen over explosieveiligheid als er risico is op explosiegevaar:

• In ATEX-richtlijn 114 (2014/34/EU en voorheen ATEX 95) staan de normen voor apparatuur en producten die worden gebruikt in explosiegevaarlijke omgevingen. Deze richtlijn geldt vooral voor fabrikanten.
• In de ATEX richtlijn 153 (Europese richtlijn 1999/92/EG) staan de veiligheidseisen waar u aan moet voldoen, zodat uw werknemers veilig kunnen werken bij risico op explosiegevaar.

Algemene maatregelen

U moet technische en/of organisatorische maatregelen nemen om explosiegevaar te voorkomen en uw werknemers te beschermen tegen explosies. Deze maatregelen gaan over:

• Zorg ervoor dat er geen explosieve atmosferen ontstaan.
• Lukt dat niet? Zorg dan dat explosieve atmosferen niet kunnen ontsteken.
• Beperk de schadelijke gevolgen van een explosie, om de gezondheid en de veiligheid van de werknemers te verzekeren.
• Neem maatregelen zodat explosies niet kunnen uitbreiden.

ATEX-certificaat voor veilige apparaten

Apparaten en producten die u in een explosiegevaarlijke omgeving gebruikt, moeten voldoen aan de veiligheidseisen. Als een apparaat of product explosieveilig is volgens de ATEX-richtlijn 114, dan krijgt het een ATEX-certificaat en een EX-logo. Als fabrikant kunt u een ATEX-certificaat (certificering) aanvragen bij een Certificerende Instantie.

Explosieveiligheidsdocument (EVD) maken

Als er mogelijk een explosierisico is in uw bedrijf, moet u een explosieveiligheidsdocument (EVD) maken. Het EVD is onderdeel van de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). In het explosieveiligheidsdocument moet in ieder geval staan:

• welke explosierisico's er in uw bedrijf zijn
• hoe groot de explosierisico’s zijn
• hoe het zit met de veiligheid van de arbeidsplaatsen, arbeidsmiddelen en alarminstallaties (ontwerp, gebruik en bediening, onderhoud)
• wat u doet om explosies en explosiegevaar te voorkomen
• wat de gevarenzones zijn in uw bedrijf
• voorlichting van de werknemers

Als er iets verandert aan bijvoorbeeld de werkplaats, de machines of de manier van werken dan moet u het document aanpassen.

Gevarenzones (ATEX-zones)

U moet werkplekken waar explosiegevaar kan zijn, indelen in gevarenzones (ATEX-zones). Er zijn vastgestelde gevarenzones voor gas-, damp- en nevelexplosies en gevarenzones voor stofexplosies. Iedere zone geeft aan hoeveel risico er is op een explosie. Zo weet u welke risico’s en gevaren er in uw bedrijf zijn en kunt u de juiste veiligheidsmaatregelen nemen. Elke werkplek met een explosierisico moet een waarschuwingsbord hebben.