Data Act: eerlijke toegang tot gegevens voor burgers, bedrijven en overheden

Wat verandert er?

De Europese Data Act (dataverordening) heeft het doel om bedrijven, burgers en overheden meer mogelijkheden te geven om gebruik te maken van data en deze te delen. Deze data zijn nu nog alleen (of vooral) toegankelijk voor fabrikanten van de apparaten die de data genereren. Bijvoorbeeld de gebruiksgegevens van slimme apparaten.

De Data Act maakt het mogelijk om deze gegevens gemakkelijk te delen. Een autogebruiker kan bijvoorbeeld gegevens delen met de garage voor reparatie. De gebruiker van een industriële machine kan de gebruiksgegevens gebruiken om bedrijfsprocessen te verbeteren. Ook maakt de Data Act het voor gebruikers makkelijker om over te stappen op een andere (cloud)dienst om gegevens te verwerken of op te slaan.

Maatregelen vanuit de Data Act zijn:

• Gebruikers krijgen inzicht in de gegevens van hun apparaten en kunnen die gegevens delen met andere partijen.
• Overheidsinstanties krijgen toegang tot gegevens van particuliere gebruikers als die nodig zijn om veilig te reageren op een openbare noodsituatie, zoals bijvoorbeeld een natuurramp of een cyberaanval.
• Er gelden nieuwe regels die het makkelijk maken om over te stappen tussen twee aanbieders van clouddiensten (waarmee je gegevens kunt verwerken). Drie jaar nadat de Data Act in werking is getreden, mogen aanbieders geen overstapkosten meer in rekening brengen.
• Aanbieders van clouddiensten moeten ervoor zorgen dat de gebruiker verschillende diensten tegelijk kan gebruiken. Dat vergroot de keuzevrijheid.

De nieuwe maatregelen sluiten aan op de Data Governance Act.

Voor wie?

• burgers
• bedrijven
• overheden

Wanneer?

De Data Act gaat naar verwachting in op 12 september 2025. Het grootste deel van de regels uit de wet is dan direct van toepassing.

Let op: De ingangsdatum van deze (wets)wijziging is nog niet definitief. Eerst moeten de Tweede en Eerste Kamer het wetsvoorstel aannemen. Na publicatie in het Staatsblad of de Staatscourant kan de wet ingaan.