Wegwerpplastic: een overzicht van de regels

Kunststoffen of plastic zijn:

• Alle polymeren die niet van nature voorkomen.
• Natuurlijke polymeren die chemisch gewijzigd zijn.

Onder deze definitie vallen ook producten gemaakt van biobased en biologisch afbreekbare plastics. En producten (zoals vochtige doekjes) gemaakt van viscose.

Als een product niet is bedacht, ontworpen of in de handel gebracht om weer opnieuw te gebruiken. Het is bijvoorbeeld niet stevig genoeg om schoon te maken voor hergebruik. Of het product kan niet in de vaatwasser.

De producten die vanaf 2021 verboden zijn, mag u niet meer op de markt aanbieden in Nederland. Bestaande voorraden mag u nog wel verkopen of gebruiken als u een winkel of groothandel heeft. Deze producten zijn namelijk al op de markt gebracht. Voor de regels voor wegwerpbekers en -bakjes voor consumptie ter plaatse mogen voorraden niet worden opgemaakt.

Er is geen einddatum waarop uw bestaande voorraden op moeten zijn. U moet wel kunnen aantonen dat het om bestaande voorraad gaat. Bijvoorbeeld met een bestellijst of factuur.

Ja, u mag plastic wegwerpbekers verkopen. De bekers moeten wel een verplichte markering hebben. De markering maakt duidelijk dat de beker van plastic is en niet in het milieu thuishoort. Wegwerpbekers van piepschuim (EPS) of oxo-degradeerbare plastics zijn wel verboden. Sinds 2023 mag u klanten niet meer gratis plastic wegwerpbekers meegeven bij afhalen en bezorgen. En sinds 2024 mag u geen plastic wegwerpbekers meer aanbieden op plekken waar er op de plaats zelf wordt gedronken, zoals in kantoren en snackbars.

Sinds 2023 geldt een uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor plastic wegwerpbekers. Dat betekent dat producenten meebetalen aan het inzamelen van de bekers en het voorkomen van zwerfafval.

De maatregelen gelden ook voor producten die voor een deel van plastic zijn gemaakt. Bijvoorbeeld kartonnen bekertjes met een plastic coating. Check welke maatregelen voor het product gelden als het voor een deel uit plastic bestaat.

De maatregelen gelden ook voor wegwerpproducten die van gerecycled plastic zijn gemaakt. Plastic opnieuw gebruiken is goed voor het milieu. Door hergebruik stoot u minder CO2 uit. Maar ook gerecycled plastic wordt niet afgebroken in de natuur. De problemen die het veroorzaakt in de natuur en in zee zijn daarom hetzelfde als bij nieuw plastic. Kijk dus ook bij gebruik van gerecycled plastic welke maatregelen voor het product gelden.

De maatregelen gelden ook voor wegwerpproducten die van bioplastics (biobased of biologisch afbreekbaar) zijn gemaakt. Er zijn veel soorten bioplastics. Bijvoorbeeld plastic gemaakt van mais, graanstengels of suikerriet. Het kan beter zijn voor het milieu om niet-fossiele grondstoffen te gebruiken. Maar bioplastics breken niet snel genoeg af in de natuur. Zwerfafval van bioplastics veroorzaakt daarom dezelfde problemen als fossiel plastic.

Alle producten van oxo-degradeerbare kunststof zijn verboden sinds 2021. Deze producten lijken biologisch afbreekbaar, alleen zijn ze dat niet. Als het plastic in contact komt met zuurstof en zonlicht, breekt het in kleine stukjes af. Deze microplastics komen in de natuur terecht en zijn zeer schadelijk.

Als alternatief kunt u kiezen voor herbruikbare producten. Deze zijn bedoeld en gemaakt om opnieuw te gebruiken. Of u kiest voor wegwerpproducten zonder kunststof.

Wegwerpproducten die niet vallen onder de maatregelen, zijn gemaakt van:

• papier
• hout
• andere natuurlijke materialen zonder toevoegingen (additieven) of chemische wijzigingen

Deze producten moeten wel voldoen aan alle andere Europese producteisen. Let goed op de regels voor voedselcontactmaterialen. Materialen die bedoeld zijn om met voedsel in contact te komen moeten voldoen aan strengere hygiënevoorwaarden.

Sommige producten van biobased materialen lijken door de natuurlijke grondstof niet op kunststof, maar zijn het wel. Alleen producten gebruiken die helemaal uit natuurlijke polymeren bestaan en niet chemisch gewijzigd zijn vallen niet onder de maatregelen. In de praktijk worden er voor bioplastics altijd additieven gebruikt. Daarom vallen ze ook onder de regeling voor plastic wegwerpproducten.

Er zijn ook producten van waterafstotend papier op de markt. Laat u informeren of een product aan de producteisen voor voedselcontactmaterialen voldoet.

Twijfelt u of een product onder de maatregelen valt? Het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) kan u informeren over materialen voor verpakkingen.

Plastic servies met bamboe verboden

De verkoop van plastic servies met bamboe als vulmiddel is niet toegestaan. Lees meer over bamboe servies.

Bij drinkbekers drukt u de markering op elke drinkbeker. Bij de tabaksproducten en hygiëneproducten drukt u de markering op de (primaire) verpakking. Op verpakkingen kleiner dan 10 cm2 hoeft u geen markering te zetten.

Ja. U vindt de standaard markeringen in verschillende talen op de website van de Europese Commissie. U gebruikt de markering in de taal van de lidstaat waar het product op de markt komt. Dit kunnen ook meerdere lidstaten en meerdere talen zijn.

Ja. Het product is namelijk deels gemaakt van plastic.

Heeft u vragen over de SUP-regeling? Mail dan naar de Helpdesk Afvalbeheer van Rijkswaterstaat.